Rondom voormalig Zuiderzee-eiland
Schokland

 

Klik op het plaatje om de route in Google Earth te bekijken
Klik hier voor een gewone uitvergroting van het plaatje

 

 

 

  En zo had eind augustus opeens nog een soort hittegolfje in de aanbieding! Afgelopen week heb ik een paar uitjes gedaan, waarbij ik voornamelijk de koelte van kastelen met dikke muren heb opgezocht, maar in het weekend wilde ik toch wel weer een tochtje lopen. Maar geen lange afstand, dat is in die hitte niks voor mij, en ook had ik niet zoveel puf in een georganiseerde tocht. Toen schoot me opeens te binnen dat ik nog eens een keer naar voormalig Zuiderzee-eiland Schokland wilde!

 

Wat is Schokland en waar ligt het?

Geschiedenis
Ooit lag Schokland midden in de woeste Zuiderzee, die grote delen van het eiland wegsloeg. Ondanks het dreigende water en de armoede woonden er mensen. Van de prehistorie en de middeleeuwen tot in deze tijd. Tot ongeveer 1450 was Schokland trouwens geen eiland maar een moerassig veengebied met hier en daar wat droge heuvels. Waarschijnlijk was het hele gebied rond Schokland al voor de veertiende eeuw klaargemaakt voor landbouw. Toen het opkomende water grote stukken veenland wegsloeg, werd het een schiereiland. Schokland werd pas een echt eiland toen de Zuiderzee het laatste stuk opslokte.

De bewoners
Op Schokland woonden 12.000 jaar geleden al mensen. Ze leefden er als jager-verzamelaars en vissers. In de middeleeuwen (500 tot 1500 na Chr.) zijn het vooral boeren die hier veehouden en graan verbouwen. Vanaf de 12de eeuw wonen de bewoners op door de mens gemaakte terpen: Zuidpunt, Zuidert, Middelbuurt en Emmeloord. Bij hoog water of een stormvloed zijn deze heuvels de enige veilige plekken op het eiland. In de 17de eeuw gaat het minder met de landbouw door het verlies van land aan de zee. Dan worden handel, scheepvaart en vooral visserij steeds belangrijker.

Eiland op het droge
In 1859 verliezen de eilanders de strijd tegen het water voorgoed. De regering besluit dat de bewoners het eiland moeten verlaten. Niet alleen door het blijvende gevaar van overstromingen, maar ook door de armoede. De ongeveer 635 'Schokkers' verhuizen naar de vaste wal.

Werelderfgoed Schokland
Schokland blijft bestaan maar wordt in 1942 met de inpoldering van de Noordoostpolder, een eiland op het droge. En zo ontstond een unieke plek: Werelderfgoed Schokland. Een archeologisch monument in de polder, met sporen van menselijke aanwezigheid tot wel 10.000 jaar geleden.

 

Best wel weer een eindje rijden natuurlijk, maar och, ik had de tijd aan mezelf en hoefde me ook niet aan vaste starttijden te houden natuurlijk. Toch besloot ik vroeg op pad te gaan, enerzijds om de verwachte warmte een beetje te ontlopen en anderzijds om misschien 's middags nog een bezoekje aan Urk te brengen, ook een voormalig Zuiderzee-eiland, maar dan veel bekender dan Schokland.

Na een rustige rit arriveerde ik rond negen uur op Schokland en parkeerde daar Kiaatje bij het nog gesloten museum. Direct al vanaf de parkeerplaats had ik uitzicht op groene weilanden met koeien erin, rijen bomen op de achtergrond en daarboven een mooie blauwe hemel. Onnodig te zeggen dat dit weer helemaal mijn ding was!

 

Omdat Schokland na de inpoldering dreigde te verzakken, hebben ze de bodem verstevigd en om te voorkomen dat het eiland niet herkenbaar meer zou zijn, hebben ze de oude contouren beplant met bomen en struiken en aan de oostzijde zelfs met een bos, het Schokkerbos. Ik begon mijn wandeling richting de noordpunt van het eiland, over een grindpad in de schaduw van grote bomen, heerlijk!  

 

Overal stonden grote informatieborden en omdat dit soort dingen me nou eenmaal erg interesseren begreep ik al gauw, dat dit geen snel wandelingetje zou worden. Ook was de omgeving zo geweldig fotogeniek dat ik vaker stilstond dan dat ik wandelde……. Eenmaal thuis bleek dat ik ruim 400 foto's op m'n geheugenkaartjes had staan, op 13 kilometer….. Toch een record dus!

Op de noordpunt van het eiland ligt het oude haventje van Emmeloord (niet te verwarren met het huidige Emmeloord, dat is naar dit dorpje op Schokland genoemd), met daar nog het huis van de lichtwachter en het huisje waar de misthoorn stond. Op de plek van de oude haven is heel toepasselijk een meertje en daaromheen zijn de havenhoofden nagebouwd. Je hebt dus echt het idee bij een haven te staan! Alleen heb je geen uitzicht over zee, maar over de polders, vreemde gewaarwording.

 

  Hier las ik trouwens ook voor het eerst het verhaal van de Schokkerdans: de dorpjes Ens en Emmeloord waren door een lang plankenpad met elkaar verbonden, omdat bij hoogwater delen van het eiland onder water kwamen te staan. Kwam je nu op dat smalle pad een tegenligger tegen, dan kon je elkaar alleen passeren door elkaar vast te grijpen en om elkaar heen te draaien. Ik vind het een prachtig verhaal en ben het een paar keer tijdens m'n wandeltocht tegengekomen.

 

Na het ronden van de noordpunt, wandel ik richting het zuiden en kom langs “Het Hof van Schokland”. Op het kaartje dat ik heb staat dat er hier koffie te krijgen is en daar heb ik wel trek in. Er komt net iemand naar buiten en op m'n vraag vertelt ze dat ze vandaag eigenlijk niet open zijn, “maar een kopje koffie is natuurlijk zo gezet”. Heel erg aardig en zo strijk ik tevreden met m'n bakkie op een terrasje neer, een blotevoetenterras nog wel!

Verder wandelend naar het zuiden kom ik door het Schokkerbos en breng daar een bezoekje aan de Gesteentetuin. Daar had ik nog niet van gehoord en dat bleek dus een extra verrassing op deze dag! Een rondwandelingetje met (alweer op grote borden) uitleg over diverse soorten zwerfstenen, de verspreiding daarvan en het gebruik dat ervan gemaakt werd. Kijk, zo kom ik toch nog een beetje aan m'n kilometers vandaag!

 

In het bijbehorende bezoekerscentrum kan ik weer een kopje koffie drinken en ook is hier een soort museumpje ingericht, met verhalen over Schokland, maar ook algemene verhalen van de geschiedenis van de Aarde. Erg leuk, en dat allemaal helemaal gratis, ik vond het dan ook niet gek om te horen dat dit in de top 100 van “gratis uitjes” staat! En last, but not least, biets ik hier een stempel voor in m'n wandelboekje, de mooie officiële S van Werelderfgoed Schokland.  

 

Verder maar weer, eerst nog een stukje bos, lekker koel, maar dan een stuk door open terrein, onder de fel brandende zon, pffffff, dat stukje was wel even erg warm! Omdat het eiland zo smal is, kom ik weer vlak bij Kiaatje uit, maar daar ga ik natuurlijk nog niet naar toe, ik wandel verder richting de zuidpunt. Onderweg las ik nog even een bakjesrust in om een paar crackertjes te eten en van het landschap te genieten. Wat mooi is het hier!

Op de zuidpunt kom ik eerst langs de plek waar vroeger de vuurtoren stond. Er hebben in de loop van de tijd meerdere vuurtorens gestaan, en van de laatste is het ronde fundament, de Vuurplaat genoemd, nog zichtbaar. Even verderop is daar de ruïne van de kerk van Ens. Eigenlijk zijn het gewoon de muren van de kerk die nog een meter of zo uit de grond omhoog steken. Je kunt dus met gemak de vorm van de kerk herkennen. In het midden ligt er een zwartmarmeren steen, waaronder de overblijfselen van vroegere Schokkers rusten (een uitgebreid verhaal hierover staat in mijn foto-album). Mooie plek!

 

  Ja, en dan het laatste stuk terug naar de parkeerplaats en het museum. Weer lekker in de schaduw van een rij hoge bomen, met iedere keer prachtige doorkijkjes naar de achterliggende polders. De route loopt nog langs een gereconstrueerd woonhuisje van vroeger (waar ik claustrofobisch van word, zo klein als het is!) en een waterput. Natuurlijk weer met de nodige informatieborden, die ik ook weer aandachtig lees. Ik ben echt geboeid door de geschiedenis hier!

 

Op het laatste stuk wandel ik nog over een graspad op een route die aangeduid wordt als “Over de dykjes” en van daar af kom ik op een prachtige manier op de kerk van het museum aanlopen. De wandeling zit erop, een krappe 13 kilometer, maar waarvan ik iedere meter heb lopen genieten. De gedachte aan Urk heb ik allang uit m'n hoofd gezet, zolang heb ik hierover gedaan, maar ja, op dit soort tochtjes is tempo wat mij betreft volkomen onbelangrijk!

 

Natuurlijk bezoek ik nog uitgebreid het museum, daar wordt nog veel meer geschiedenis verteld, ik bewonder de kerk en de ijsloper (het oudste gebouwtje op Schokland) en ik sluit vriendschap met een Schokkerse poes. Ik bekijk nog een mooie video over Schokland en dan ga ik op het terras in het museum aan de koffie. In de verte komen de beloofde onweerswolken aandrijven, dus m'n timing is perfect!  

 

Met een hoofd vol wetenswaardigheden en een vingerhoedje en een bekertje rijker, keer ik weer terug naar huis. Ik zal hier beslist nog wel eens terugkomen, misschien dat ik dit korte tochtje dan opneem in een grotere afstand, al die informatieborden hoef ik dan immers niet meer te lezen………

 

 

Klik op het plaatje hieronder voor de foto's.

Let op: de foto's staan in nieuwe albums, om de bijschriften te kunnen lezen klik op de eerste foto en daarna even op de i rechtsbovenin!
Daarna met de pijltjestoetsen rechts naast de foto's doorbladeren, de tekst staat dan steeds rechts van de foto's.

 

 

Vergeet mijn gastenboek niet!